Knie (klachten)

Het kniegewricht wordt gevormd door drie botten en kan buigen, strekken en er zijn draaiingen mogelijk. De botten zijn het dijbeen, het scheenbeen en de knieschijf. Op de plaats waar de botten elkaar raken, zijn ze bekleed met kraakbeen. Kraakbeen is een veerkrachtig weefsel, maar gevoelig voor beschadiging. Tussen dijbeen en scheenbeen zitten nog twee halve maantjes van kraakbeen, de buiten en de binnenmeniscus. Zij werken als schokbrekers en verbeteren het contact tussen dijbeen en scheenbeen. De botten worden op hun plaats gehouden door het gewrichtskapsel. Dit kapsel is op een aantal plaatsen versterkt met gewrichtsbanden.

Binnenin de knie zitten twee heel belangrijke banden. Dit zijn de achterste en de voorste kruisband. De kruisbanden zorgen ervoor dat in elke stand van de knie, het onder en het bovenbeen op de juiste plaats ten opzichte van elkaar blijven. De banden en de meniscussen zorgen ervoor dat de bewegingen van de knie binnen bepaalde grenzen blijven. Dit doen zij samen met de omgevende spieren. Deze samenwerking maakt dat u bij het sporten niet steeds door de knieën zwikt. Een goede werking van de spieren is onmisbaar.

In veel contactsporten loopt men de kans om een knieblessure te krijgen. Zeker is dit het geval bij de voetbalsport; eigenlijk is een zware knieblessure de nachtmerrie van iedere (prof) voetballer. Door een ogenschijnlijk simpele verdraaiing kun je zo enkele maanden buitenspel staan. Afhankelijk van de richting van de verdraaiing en van de kracht waarmee het gebeurt, kunnen banden en/of meniscussen scheuren. Meestal draait het onderbeen dan naar buiten, terwijl de voet in de grond vast staat. De binnenste band, de binnenmeniscus en ook de voorste kruisband kunnen dan beschadigd raken. Bij een ernstig knieletsel treedt binnen enkele uren een forse zwelling van het gewricht op. Dit wijst op een bloeding in de knie. Het is een reden om binnen een aantal dagen een arts de blessure te laten beoordelen.

Wat te doen bij een gescheurde voorste kruisband

Een gescheurde voorste kruisband zal nooit meer vastgroeien. De banddelen verschrompelen en na een aantal weken zijn ze verdwenen. Dit betekent dus dat de kruisband voortaan zal ontbreken. De knie zal speling overhouden. Dit kan zodanig zijn dat men steeds door de knie zwikt bij sport of zelfs in het dagelijks leven. De speling kan in 80% van de gevallen opgevangen worden door de spieren rond de knie.
Deze zullen wel extra getraind moeten worden, eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut. Na 6 tot 10 weken kan men zich weer in het dagelijks leven redden. Het lukt helaas niet iedereen om via deze weg weer tot het oude sportniveau te komen. Er zijn dan verschillende overwegingen mogelijk, of stoppen met de voorheen beoefende sport of een minder kniebelastende sport gaan doen (bijvoorbeeld tennis, roeien, zwemmen, fietsen).

Een andere mogelijkheid is een operatie. Hierbij wordt een nieuwe kruisband in de knie gemaakt.
De orthopeden in Nederland gebruiken hier meestal een stuk van de eigen kniepees voor. Het is echter een grote ingreep met enige dagen ziekenhuisverblijf. Na een aantal weken kan de intensieve revalidatie o.l.v. een fysiotherapeut beginnen. Van de operatie tot de eerste sportwedstrijd moet u gemiddeld op een jaar herstel rekenen.

Om tot een juiste behandeling te komen, moet er goed overlegd worden tussen de sporter en orthopeed en eventueel de sportarts. Zaken die meespelen in de beslissing zijn leeftijd, ambitie, niveau, aard van de blessure, beroep, motivatie voor revalidatie en andere. Het is uiteraard belangrijk om de voorste kruisband scheuring zoveel mogelijk te voorkomen. Een goede techniek staat bovenaan de lijst van preventieve maatregelen. Pas op wanneer u op een hoger of lager niveau dan u gewend bent meetraint. Wanneer u vermoeid bent, zoals aan het einde van een training, moet u ook voorzichtiger zijn.

Een goede warming up zorgt onder andere voor een betere coördinatie van de spieren en voorkomt blessures. Wanneer u een knieblessure oploopt, laat dan door een deskundige vaststellen wat er aan de hand is. Laat de blessure niet verergeren en revalideer goed voordat u het veld weer opgaat.

Wat is een meniscusletsel ?

Een verdraaiing van de knie is de meest voorkomende oorzaak van meniscusletsel. Bijvoorbeeld wanneer de voetballer met de noppen vast in het veld staat en een draaibeweging maakt in de knie. Afhankelijk van de richting van de verdraaiing en van de kracht waarmee het gebeurt, kan de binnen of buiten meniscus scheuren. Bij dit knieletsel treedt binnen enkele uren een forse zwelling van het gewricht op. Dit wijst op een bloeding in de knie. Dit is altijd een reden om een arts de blessure te laten beoordelen.

Bij een kleine beschadiging zal deze zich vanzelf herstellen, maar bij een grotere scheur zal operatief ingrijpen (kijkoperatie of arthroscopie) onvermijdelijk zijn. Hierbij kan in de knie gekeken worden en gelijk de meniscus behandeld worden (gedeeltelijk wegknippen of hechten). Bij deze vaak korte ingreep kan op verzoek ook meegekeken worden of kunnen de operatiebeelden op video gezet worden. Na deze ingreep kan vrij snel met de revalidatie begonnen worden meestal onder begeleiding van een fysiotherapeut. Na 4 tot 6 weken kan men vaak weer sporten, waarbij ook voetbal nog steeds mogelijk is. Wel moet men bedenken dat de knie een zwakke plek zal blijven en dat er een iets hoger risico is om weer een stukje meniscus af te scheuren!

Het is uiteraard belangrijk om de meniscusscheuring zoveel mogelijk te voorkomen. Een goede techniek staat boven aan de lijst van preventieve maatregelen. Wanneer u vermoeid bent – zoals aan het einde van een training – moet u ook voorzichtiger zijn. Een goede warming up zorgt onder andere voor een betere coördinatie van de spieren en voorkomt blessures. Wanneer u een knieblessure oploopt, laat dan door een deskundige (sportarts, orthopeed, fysiotherapeut) vaststellen wat er aan de hand is. Laat de blessure niet verergeren en revalideer goed voordat u het veld weer opgaat.

Ziekte van Osgood – Schlatter

Boven op je scheenbeen, net onder je knieschijf, zit een soort ‘heuveltje’.Op die plek zit het bovenbeenspier vast. Bij Osgood-Schlatter is die plek, vlak onder je knie, geïrriteerd.

Osgood-Schlatter is een overbelastingsblessure die ontstaat tijdens de groei. Daarom komt de aandoening vooral voor bij jongeren van 10-15 jaar. Meer bij jongens dan bij meisjes overigens.

Oorzaken
Het groeiproces bij mensen vindt plaats op bepaalde plaatsen in de botten. Je noemt dat groeischijven Op een gegeven moment bevindt zo’n groeischijf zich op de plek waar de kniepees aan het scheenbeen vastzit. Door overbelasting van de knieschijf kan er een storing ontstaan in het groei- en verbeningsproces van de groeischijf. Bij sporters komt dit meestal door veel sprong- en sprintwerk. Door die overbelasting bestaat de kans dat de plek net onder je knie ontstoken raakt en je daar pijn krijgt. In ernstige gevallen kan de groeischijf zelfs in stukjes uit elkaar vallen.

Hoe kan Osgood-Schlatter vastgesteld worden?
Als sporter krijg je in het begin vooral pijn als je je 4-koppige dijbeenspier krachtig aanspant in de training of de wedstrijd. De meeste jongeren sporten dan vaak gewoon door. Als de klachten aanhouden of verergeren, bezoek dan een arts of (sport)fysiotherapeut. Deze kan vaststellen of de plek waar je kniepees aan je scheenbeen vastzit gezwollen, pijnlijk en warm is. Waarschijnlijk zal hij ook bekijken of je pijn hebt als je onder druk je knie strekt, of als je je knie buigt als je op één been staat. Aanvullend onderzoek (röntgenonderzoek) is meestal niet nodig om Osgood-Schlatter vast te stellen.

Hoe kan Osgood-Schlatter behandeld worden?
Osgood-Schlatter gaat in principe vanzelf weer over. Als sporter moet je de belasting tijdens de trainingen en de wedstrijden zo veel mogelijk beperken. Koel de knie na het voetballen regelmatig met ijs. Soms moet je zelfs tijdelijk helemaal stoppen met sporten. Beperk ook andere activiteiten die pijn doen, zoals traplopen en fietsen. Je basisconditie kun je op peil houden via alternatieve sportbeoefening (fietsen, zwemmen, aquajoggen en dergelijke).

Andere tips
Stel realistische doelen en neem de tijd. Het herstel van Osgood-Schlatter naar volledig pijnvrij weer sporten kost enkele weken tot enkele maanden. Is de ziekte in een vergevorderd en ernstig stadium, dan kan dit kan dit wel 6 maanden tot een jaar duren.

Als je geen klachten meer hebt, kan je geleidelijk de looptrainingen weer hervatten. Begin op een zachte ondergrond. Na verloop van tijd kan dat uitgebreid worden met tempotrainingen en intervaltrainingen. Uiteindelijk mag je ook weer sprinttrainingen doen.
Vervolgens kan je geleidelijk weer meedoen met de trainingen. Eerst doe je alleen lichte combinatieoefeningen. Daarna ook de zwaardere combinatieoefeningen en vervolgens kan je weer meedoen met de partijspelen. Uiteindelijk kan je dan via invalbeurten weer volledig gaan sporten.

Hoe kun je Osgood-Schlatter voorkomen?
Osgood-Schlatter is lang niet altijd te voorkomen. Maar er zijn wel een paar dingen die je als spoter en begeleiding kan doen om het risico te beperken:

Zorg voor een goede warming-up bij trainingen en wedstrijden.Zorg voor een goede dosering van de wedstrijdbelasting en de trainingsbelasting.
Houd jeugdspelers die een groeispurt maken goed in de gaten. Laat ze bij kniepijn gas terug nemen bij trainingen en wedstrijden. Hiermee voorkom je dat de ziekte zich verder ontwikkelt en de speler maanden niet kan sporten.

Hoe voorkom je een knieblessure ?

• Bouw de intensiteit en de omvang van je trainingen verstandig op, om overbelasting te voorkomen.
• Doe oefeningen voor je bovenbenen om een (nieuwe) knieblessure te voorkomen.
• Zorg voor een goede warming-up. Daarmee verminder je de kans op een blessure aanzienlijk, want je bereidt de spieren en de rest van je lichaam voor op de inspanning. Kijk voor een goede warming-up op www.voorkomblessures.nl.
• Vermoeidheid verslechtert je coördinatie en vermindert je spierkracht, waardoor de kans op verstappen en verdraaien groter wordt. Zorg dus dat je conditie op peil is!